Türkiye'de Vatandaşlık Başvuru Süreci

Türkiye'de Vatandaşlık Başvurusu Nasıl Yapılır?

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçmek isteyen yabancı uyruklu kişiler, başvurularını il nüfus müdürlüklerine yapabilirler. Eğer yurt dışında yaşıyorlarsa, Türk dış temsilciliklerine başvurmaları gerekmektedir. Başvuru sürecinde, Türk vatandaşlığı için belirlenen tüm şartları yerine getirmeleri ve gerekli belgeleri eksiksiz olarak sunmaları önemlidir.

Başvuru dosyası, ilk olarak valilik yetkilileri tarafından incelenir ve herhangi bir eksiklik olup olmadığı kontrol edilir. Eksiklik yoksa, dosya emniyet müdürlüğüne gönderilir ve başvurucu hakkında bir güvenlik araştırması yapılır. Emniyet müdürlüğünün hazırladığı rapor dosyaya eklenir ve İçişleri Bakanlığı'na iletilir.

İçişleri Bakanlığı'nda, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulan özel bir komisyon, başvuru dosyasını detaylı bir şekilde inceler ve başvurucu ile bir mülakat gerçekleştirir. Bu mülakatta, başvurucu hakkında daha fazla bilgi edinilir ve vatandaşlığa uygun olup olmadığı değerlendirilir. Komisyon, başvuru sürecinde toplanan tüm bilgileri ve mülakatta edindiği izlenimi dikkate alarak nihai kararı verir.

Başvurunun sonucu, olumlu veya olumsuz olsun, başvuru sahibine resmi olarak bildirilir. Başvurusu reddedilen kişiler, bu karara karşı itiraz etme ve yasal yollara başvurma hakkına sahiptir. Ancak, ret kararının gerekçesi, itiraz sürecinde önemli bir rol oynar.

Türk Vatandaşlığı Başvuruları: Reddedilme Nedenleri

Türk vatandaşlığına başvurmak, karmaşık bir süreç olabilir ve başvurunun reddedilmesiyle sonuçlanabilecek çeşitli faktörler vardır. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu, vatandaşlık kazanmanın farklı yollarını ve her yol için belirli şartları düzenler. Başvurunuzun başarılı bir şekilde kabul edilebilmesi için, seçtiğiniz yola göre tüm şartları eksiksiz yerine getirmeniz gerekmektedir.

Başvurunuzun reddedilmesine yol açabilecek en yaygın nedenlerden biri, milli güvenlik ve kamu düzenine tehdit oluşturabileceğiniz yönünde bir değerlendirme yapılmasıdır. Bu, geçmişte işlediğiniz suçlar, terör örgütleriyle bağlantılarınız veya Türkiye'nin güvenliğine zarar verebilecek faaliyetlerde bulunmanız gibi durumları içerebilir.

Ayrıca, başvurunuz için gerekli belgelerde eksiklik olması veya bu eksiklikleri idarenin verdiği süre içinde tamamlamamanız da başvurunuzun reddedilmesine neden olabilir. Bu nedenle, başvuru yapmadan önce tüm belgelerinizi dikkatlice hazırlamanız ve eksiksiz olduğundan emin olmanız çok önemlidir.

Vatandaşlık kazanma yollarına özgü reddedilme sebepleri de vardır. Örneğin, evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunda, evliliğin gerçek olmadığı veya Türk vatandaşı eşle yeterli süre birlikte yaşamadığınız tespit edilirse başvurunuz reddedilebilir.

Her başvuru, kendi özel koşulları çerçevesinde değerlendirilir ve reddedilme nedenleri değişiklik gösterebilir. Başvurunuzun reddedilmesi durumunda, karara itiraz etme ve dava açma hakkınız bulunmaktadır. 

5 Yıl Sürekli İkamet Suretiyle Türk Vatandaşlığı Kazanma Şartları ve Red Nedenleri

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun ("TVK") 11. maddesi, yabancı uyruklu kişilerin 5 yıl süreyle Türkiye'de ikamet etmeleri şartıyla Türk vatandaşlığını kazanmalarına olanak tanımaktadır. Ancak, bu yolla vatandaşlık kazanmak isteyen kişilerin, kanunda belirtilen tüm şartları eksiksiz olarak yerine getirmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde, vatandaşlık başvuruları reddedilebilir.

TVK m. 11'de sayılan şartlar şunlardır:

1. Medeni ehliyet: Başvuru sahibi, kendi milli hukukuna veya vatansız ise Türk hukukuna göre reşit ve ayırt etme gücüne sahip olmalıdır. (TVK m. 11/a)
2. Sürekli ikamet: Başvuru tarihinde, Türkiye'de en az 5 yıl süreyle kesintisiz olarak ikamet etmiş olmalıdır. (TVK m. 11/b)
3. Türkiye'ye yerleşme kararı: Türkiye'ye yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla göstermelidir. (TVK m. 11/c)
4. Sağlık durumu: Genel sağlık açısından tehlikeli bir hastalığı bulunmamalıdır. (TVK m. 11/ç)
5. İyi ahlak: İyi ahlak sahibi olmalıdır. (TVK m. 11/d)
6. Türkçe bilgisi: Türkçeyi yeteri kadar konuşabilmelidir. (TVK m. 11/e)
7. Geçim vasıtaları: Kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmalıdır. (TVK m. 11/f)
8. Güvenlik şartı: Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamalıdır. (TVK m. 11/g)

Yukarıda sayılan şartlardan herhangi birinin eksik olması, vatandaşlık başvurusunun reddi için yeterli bir sebeptir. Özellikle, başvuru sahibinin milli güvenlik ve kamu düzeni açısından risk oluşturması veya Türkçeyi yeterince konuşamaması, başvurunun reddedilmesine yol açabilecek önemli nedenlerdir.

Ayrıca, başvuru için gerekli belgelerin eksiksiz olarak sunulmaması veya idarenin verdiği süre içinde tamamlanmaması da başvurunun reddine sebep olabilir.

5 yıl ikamet yoluyla Türk vatandaşlığına başvurmayı düşünen yabancı uyruklu kişilerin, yukarıda belirtilen şartları dikkatlice incelemeleri ve başvuru sürecinde gerekli özeni göstermeleri önemlidir. Hukuki bir süreç olan vatandaşlık başvurusunda, bir avukattan profesyonel destek almak, başvurunun başarılı olma şansını artırabilir.

İstisnai Durumlarda Türk Vatandaşlığı: Kimler Başvurabilir?

Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancılar için genel şartların yanı sıra, bazı özel durumlar da öngörülmüştür. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 12. maddesi, belirli kriterleri karşılayan kişilerin Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşlığına kabul edilebileceğini hükmeder.

İstisnai durumlar şunlardır:

• Türkiye'ye Katkı Sağlayanlar: Türkiye ekonomisine veya bilim, teknoloji, sanat gibi alanlara önemli katkılarda bulunanlar (örneğin, büyük yatırımlar yapanlar, üstün yetenekli bilim insanları veya sanatçılar), ilgili bakanlıkların önerisiyle vatandaşlığa kabul edilebilirler.
• Yatırımcılar: Belirli bir miktarın üzerinde yatırım yapan yabancılar, eşleri ve çocukları da Türk vatandaşlığına başvurabilirler. Bu yatırımlar, gayrimenkul alımı, şirket kurma veya belirli sektörlere yatırım yapma gibi farklı şekillerde olabilir.
• Turkuaz Kart Sahipleri: Türkiye'de uzun süreli ikamet ve çalışma izni sağlayan Turkuaz Kart sahipleri de belirli bir süre sonra Türk vatandaşlığına başvurma hakkına sahiptirler. Turkuaz Kart sahibiyle birlikte, eşleri ve çocukları da vatandaşlık alabilirler.
• Göçmenler: Türkiye, çeşitli nedenlerle ülkelerini terk etmek zorunda kalan kişilere göçmen statüsü vermektedir. Bakanlık tarafından göçmen olarak kabul edilen kişiler de belirli şartları sağlamaları halinde Türk vatandaşlığına başvurabilirler.
• Özel Durumlar: Yukarıdaki kategorilere girmeyen ancak milli menfaatler veya insani nedenlerle vatandaşlığa alınması gerekli görülen kişiler de istisnai olarak Türk vatandaşlığına kabul edilebilirler.

Başvurunuzun Reddedilmemesi İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler:

İstisnai yollarla vatandaşlık başvurusunda bulunurken, yukarıdaki kriterlerden en az birini karşılamanız gerekmektedir. Ancak, bu kriterleri karşılasanız bile başvurunuzun milli güvenlik ve kamu düzeni nedeniyle ayrıca eksik belge olması durumunda reddedilme ihtimali bulunmaktadır.

Vatandaşlık başvurusu reddedilen kişiler, bu karara karşı itiraz etme ve dava açma hakkına sahiptir. 

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı: Şartlar ve Red Nedenleri

Yabancı uyruklu kişiler, Türk vatandaşlarıyla evlenerek belirli şartları sağlamaları halinde Türk vatandaşlığını kazanabilirler. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 16. maddesi, evlilik yoluyla vatandaşlık kazanmanın koşullarını düzenlemektedir.

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık İçin Gerekli Şartlar:

• Üç Yıllık Evlilik: Türk vatandaşıyla en az üç yıldır evli olmak ve evliliğin halen devam ediyor olması gerekmektedir. Bu süre, evlilik birliğinin sağlam ve gerçek olduğunu göstermek amacıyla öngörülmüştür.
• Evlilik Birliği İçinde Yaşamak: Eşlerin birlikte yaşamaları ve aile hayatını sürdürmeleri beklenir. Ayrı yaşayan veya evlilik birliğini fiilen sürdürmeyen çiftlerin vatandaşlık başvuruları reddedilebilir.
• Evlilik Birliğiyle Bağdaşmayan Faaliyetlerde Bulunmamak: Evlilik birliğinin amacına aykırı davranışlarda bulunmamak, örneğin eşlerden birinin evlilik dışı ilişki yaşaması veya aile içi şiddet uygulaması gibi durumlar, vatandaşlık başvurusunun reddine yol açabilir.

Başvurunun Reddedilme Nedenleri:

• Şartları Taşımamak: Yukarıda sayılan şartlardan herhangi birinin eksik olması, vatandaşlık başvurusunun reddi için yeterli bir sebeptir.
• Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni: Evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunda bulunan kişinin milli güvenlik ve kamu düzeni açısından risk oluşturması da başvurunun reddine yol açabilir. Örneğin, terör örgütleriyle bağlantısı olan veya suç işlemiş kişilerin başvuruları reddedilebilir.
• Sahte Evlilik: Evliliğin sadece vatandaşlık elde etmek amacıyla yapıldığı, yani "sahte evlilik" olduğu tespit edilirse, başvuru reddedilir.

Evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusu yapacak kişilerin, gerekli belgeleri eksiksiz olarak hazırlamaları ve başvuru sürecini dikkatlice takip etmeleri önemlidir.

Evlat Edinme Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanmak

Türk vatandaşları tarafından evlat edinilen çocuklar, belirli şartları sağlamaları halinde Türk vatandaşlığını kazanabilirler. Bu süreç, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nda düzenlenmiştir.

Evlat Edinme Yoluyla Vatandaşlık İçin Şartlar:

• Ergin Olmamak: Evlat edinilen kişinin reşit olmaması gerekmektedir. Reşit olan kişiler evlat edinme yoluyla vatandaşlık kazanamazlar.
• Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni: Evlat edinilen çocuğun milli güvenlik ve kamu düzeni açısından risk oluşturmaması gerekmektedir.

Başvurunun Reddedilme Nedenleri:

• Yaş Şartı: Evlat edinilen çocuğun 18 yaşını doldurmuş olması durumunda başvuru reddedilir.
• Güvenlik Sorunu: Evlat edinilen çocuğun, geçmişte işlediği suçlar veya mevcut durumuyla Türkiye'nin güvenliğine veya kamu düzenine tehdit oluşturabileceği değerlendirilirse başvuru reddedilebilir.

Evlat edinme yoluyla vatandaşlık başvurusu, evlat edinen Türk vatandaşı tarafından yapılır. Başvuru için gerekli belgeler arasında evlat edinme kararının onaylı örneği, çocuğun kimlik belgeleri ve diğer ilgili belgeler bulunur.

Vatandaşlık başvurusu sürecinde, yetkililer evlat edinilen çocuğun durumunu detaylı bir şekilde incelerler. Çocuğun Türkiye'ye uyum sağlayabileceği, Türk toplumuna entegre olabileceği ve milli güvenlik açısından herhangi bir risk oluşturmayacağı değerlendirilir.

Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davası

İtiraz Süreci Nasıl İşler?

Türk vatandaşlığı başvurunuz reddildiği takdirde, itiraz etmek için başvurmanız gereken yer, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'dür (NVİGM). Kararın size tebliğ edildiği tarihi takip eden 60 gün içinde itiraz dilekçenizi NVİGM'ye iletmelisiniz. Tebliğ, kararın resmi olarak size bildirilmesi anlamına gelir.

NVİGM, itirazınızı inceleyerek 30 gün içinde karar vermelidir. Bu süreç sonunda üç olası sonuç vardır:

• İtirazınız Kabul Edilir: NVİGM, itirazınızda haklı olduğunuzu tespit eder ve vatandaşlık başvurunuzu onaylar.
• İtirazınız Reddedilir: NVİGM, itirazınızda haklı olmadığınıza karar verir ve ret kararını korur.
• NVİGM Süre İçinde Karar Vermez: 30 gün içinde NVİGM tarafından herhangi bir karar verilmezse, itirazınız reddedilmiş sayılır.

İdare Mahkemesine Başvuru:

NVİGM'ye yaptığınız itiraz reddedilirse veya 30 gün içinde karar verilmezse, idare mahkemesinde dava açabilirsiniz. Bu dava, NVİGM'nin ret kararının iptalini talep etmek için açılır.

Bu davayı açabilmek için öncelikle idareye itiraz zorunluluğu bulunmamaktadır. Doğrudan dava açabilir veya önce idareye itiraz edip sonuç alamazsanız dava yoluna gidebilirsiniz.

Dava Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

İptal davasında davalı taraf olarak İçişleri Bakanlığı gösterilir. Dilekçenizde ret kararının hangi nedenlerle hukuka aykırı olduğunu açıkça belirtmeniz ve elinizdeki delilleri  sunmanız önemlidir.

Dava açma süresi, ret kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gündür. Eğer bu süre içinde idareye itiraz yoluna giderseniz, dava açma süresi durur. İtirazınız reddedilirse veya idare 30 gün içinde cevap vermezse, dava açma süresi kaldığı yerden devam eder.

İstinaf ve Temyiz Yolları

İlk derece İdare Mahkemesi'nde açtığınız dava reddedilirse, Bölge İdare Mahkemesi'ne istinaf başvurusunda bulunabilirsiniz. Bunun için kararın size tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içinde başvuruda bulunmanız gerekmektedir. Ancak, istinaf başvurunuz reddedilirse Danıştay'da temyiz yolu kapalıdır.

Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı Açılacak Davalarda Ankara İdare Mahkemeleri Görevli ve Yetkilidir.

Vatandaşlık başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası, dikkatli ve bilinçli bir şekilde yürütülmesi gereken hukuki süreçlerdir. Yabancılar hukuku alanındaki sürekli değişimler, sürecin doğru takip edilmesini ve güncel bilgilere hakim olunmasını zorunlu kılar.

Bu makale bilgilendirme amaçlı olup, iş elde etme amacı gütmemektedir.